Divriği Konak Sergi;
Ayan Ağa Konağı
1838 yılı civarında yapıldığı tahmin edilmektedir. Konağı Karamahmud oğlu Mehmed Ağa yaptırmıştır. Büyük bir konak olarak inşa edilen yapı tahribata rağmen Divriği'nin eski evlerinin en dikkate değerlerindendir. İnşaatta yerli ustalar ile birlikte Sivas'tan ve Trabzon'dan getirilen ustalar da çalışmıştır. Bugün sekiz ayrı kapı numarası olan yapı orjinalde tek ve bütün bir konak olarak yapılmıştır.
Konağın orijinal plan şekli; selamlık, arkada avluya bakan 'mabeyn', daha arkada ara sokak boyunca uzayan harem olmak üzere üç ana bölümden meydana gelmiştir. Ancak bu orijinal plan şekli korunamadığı gibi günümüzde ancak Selamlık bölümünün bir kısmı restore edilerek ziyarete açılmıştır. Bu üç bölüm alt ve üst katta birbirine sofalar, dehlizler ve kapılarla bağlıdır ancak bugüne bu bütünlük ve bağlantı kalmamıştır. Avlular da birer ara duvarı ile bölünmüştür. En büyük tahribat ise selamlıkla mabeyn daireleri arasındaki bağlantıda olmuş, burada mevcut bulunan büyük divanhane ve dört oda ile alttaki ahır tamamen yıkılmıştır.
Konağın orijinal yapısında avlusu iki kanatlı kapı ile sokağa açılmaktadır. Bu kapılardan kuzeyde kalan kapı asıl cümle kapısıdır. Diğer kapı ise daha çok hizmetlilerin ve hayvanların giriş çıkışı için kullanılmıştır. İki katlı olan selamlık bölümünün alt katı ahır, depo ve hizmetli odasından oluşmaktadır. Üst kata çıkan 'ayakçak', bunun bağlı olduğu 'ayakçakbaşı', 'divanhane' ve divanhanenin altında bulunan 'at örtmesi' kısımları yıkılmış durumdadır.
Konağın orijinal planında üst katta geniş bir 'selamlık sofası', sokak cephesinde bir 'başoda' (büyük yaz odası), kahve ocağı, yaz odası ve bir oda daha bulunmaktadır. Başodanın avlu tarafında büyük kış odası ve selamlık sofasının etrafında beş oda daha vardır. Günümüze ön cephedeki başoda, kış odası, kahve ocağı, ikinci yaz odası ve arka odalardan bir tanesi kalmıştır. Başoda Divriği evlerinde selamlığın en önemli bölümüdür.
A'yan Ağa Konağı'nda başodada dört cepheye açılan pencereler odaya aydınlık ve genişlik sağlar. Pencere ve tavan süslemeleri Divriği evleri içinde en dikkat çekici süslemelerdir. İkinci ana bölüm olan mabeyn dairesinin uzun cephesi avluya, dar olan cephesi ise ara sokağa bakmaktadır. Selamlığın arka bölümüne koridor ile bağlanmıştır. Mabeynin alt katı önceleri anbar olarak kullanılmış fakat sonra ev biçimine sokulmuştur. Üst katta ise selamlık avlusuna bakan üç oda ve bir küçük hayat vardır.
Üçüncü ana bölüm olan harem dairesi mabeyn bölümünün arkasında kalan iki katlı bölümdür. Haremin cümle kapısı ara sokağa açılmaktadır. Haremin sokağa ve avluya bakan yaz odasının tavan süslemesi ve diğer odalardaki ocak ve ahşap süstunlardaki süslemeler selamlık bölümündekiler kadar dikkat çekicidir. Orijinal planda haremin alt katında harem sofası ve çevresinde beş oda bulunmaktaydı. Üst katta ise yine büyük bir sofa ve dört adet büyük oda olduğu bilinmektedir. Harem tarafının arka kısmında altta mutfak, aralık, kiler ve toyhane bölümleri, üst katta iki adet oda ve yarı açık bir hayat vardır. Hayatın ortasında bir hayat köşkü bulunmaktadır. Bugün harem orijinal plan şeklini koruyamamıştır. Büyük odalar bölünmüş, haremin ön tarafında bulunan hamam yıkılmış, mutfak bölünerek sokaktan bir giriş haline çevrilmiştir. Ancak alt katta bulunan toyhane çok iyi korunmuş durumdadır.
Yorumlar